1. 语言简介
藏语（原：བོད་སྐད，英语：Tibetan language）属汉藏语系藏缅语族藏语支，是汉藏语系中历史悠久影响力很大的一种语言。主要分布在西藏自治区（བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས）、青海（མཚོ་སྔོན）以及甘肃（ཀན་སུའུ）、四川（སི་ཁྲོན）和云南（ཡུན་ནན）的部分地区，使用人口330多万。藏语除了在境内分布外，不丹、尼泊尔、印度等国也有分布。
中国境内的藏语传统上分为卫藏方言（དབུས་གཙང་སྐད）、康方言（ཁམས་སྐད）和安多方言（ཨ་མདོ་སྐད）。拉萨话是卫藏方言前藏（དབུས）地区的代表。康方言主要分布在四川甘孜（དཀར་མཛེས）、云南迪庆（བདེ་ཆེན）、青海玉树（ཡུལ་ཤུལ）、西藏昌都（ཆབ་མདོ）和林芝（ཉིང་ཁྲི）等地。安多方言主要分布在甘肃甘南（ཀན་ལྷོ）、青海海南（མཚོ་ལྷོ）、青海果洛（མགོ་ལོག）、四川阿坝（རྔ་བ）等地。卫藏方言与安多方言差异较大互通有一定困难，康方言接近卫藏方言。藏语内部差异比较明显，卫藏和康方言有声调，安多方言没有声调。目前三大方言都有广播和电视节目。
藏语语法偏孤立，主要靠语序和助词表达各种语法关系，有部分动词表现为屈折变化。
2. 文字和发音
藏文是一种拼音文字，创制于公元七世纪。吞弥桑布扎（ཐུ་མི་སམ་བྷོ་ཊ或者ཐུ་མི་སཾབྷོཊ）受吐蕃三十三代藏王松赞干布（སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ）派遣去印度学法，他结合藏语音韵对所习得的文字加以改造创造出了藏文。拉萨北面由松赞干布主持建造的帕邦卡寺（ཕ་བོང་ཁ་དགོན）至今还保留着一块刻有六字真言（ཨོཾ་མ་ཎི་པ་དྨེ་ཧཱུྃ）的石头，据说就是当年吞弥桑布扎创制藏文后用来供佛的“字供（ཡི་གེའི་ཕུད）”。也有学者认为藏文创制可以追溯到五千年前的象雄文化时期，吞弥桑布扎只是对藏文做了厘定工作。
藏语的书面语（文字）和实际发音差距较大，文字反映出来的是较为古老的发音，而现代藏语各地方言都不按照实际文字来念而是各有一套音韵系统。
藏文拼写比较特别，有个称为“基字”的字母（内含一个元音a），在其上下前后添加各种字母以及符号表示各种发音，拼读规则比较复杂。
3.名词
藏语名词没有性范畴，有表示数的标志。藏族语法学家依照梵语“啭声（सुबन्त）”给藏语划分出八个“རྣམ་དབྱེ”也就是“格”。附加在名词后面的格助词种类多，使用也较为复杂。
3.1 复数
藏语表示复数的时候可以使用རྣམས、དག或ཚོ。例如：
དགེ་རྒན（老师）- དགེ་རྒན་རྣམས/དགེ་རྒན་དག/དགེ་རྒན་ཚོ（老师们）
གྲོགས་པོ（朋友）- གྲོགས་པོ་རྣམས/གྲོགས་པོ་དག/གྲོགས་པོ་ཚོ（朋友们）
རི་དྭགས（野兽）- རི་དྭགས་རྣམས/རི་དྭགས་དག/རི་དྭགས་ཚོ（众野兽）
དགོན་པ（寺院）-དགོན་པ་རྣམས/དགོན་པ་དག/དགོན་པ་ཚོ（诸寺院）
如果名词后面有数词或数量词修饰，则不加复数标识。例如：
མངོན་ཤེས་ལྔ 五神通（མངོན་ཤེས神通+ལྔ五）
【按：རྗུ་འཕྲུལ་གྱི་མངོན་ཤེས 神境通，ལྷའི་མིག་གི་མངོན་ཤེས天眼通，ལྷའི་རྣ་བ་འི་མངོན་ཤེས天耳通，སྔོན་གནས་རྗེས་དྲན་གྱི་མངོན་ཤེས宿命通，གཞན་སེམས་ཤེས་པའི་མངོན་ཤེས他心通】
གླིང་ཆེན་བཞི 四大洲（གླིང་ཆེན洲+བཞི四）
【按：ཤར་ལུས་འཕགས་པ东胜身洲，ལྷོ་འཛམ་བུ་གླིང南瞻部洲，ནུབ་བ་ལང་སྤྱོད西牛货洲，བྱང་སྒྲ་མི་སྙན北俱卢洲】
3.2 名词的格
有的学者将藏语名词分为八个“格（རྣམ་དབྱེ）”也叫“八啭声”，表达词在结构中与其他词的关系，这八格分别是：
①主格、②业格、③具格、④为格、⑤从格、⑥属格、⑦与格、⑧呼格。
藏语和梵语差异巨大，所谓的“格”其实是助词，有几个“格”的划分并不是基于形态而是基于意义。
1）主格
主格是零词尾，主要作主语（谓语是判断动词、形容词或不及物动词），作宾语（谓语是及物动词）。
ང་བུ་ཡིན། 我是男生。（ང我）
ཁོང་ག་པར་ལ་ཡང་འགྲོ་གི་མི་འདུག 他哪儿都没去。（ཁོང他）
བྱད་གཟུགས་བཟང་ཞིང་མཛེས། 长得帅身材好。（བྱད་གཟུགས面容身体）
དགེ་རྒན་གྱིས་ཀྱིས་ང་ཚོ་བསྒུགས་བཞུགས་ཤག 老师在等我们。（ང་ཚོ“我们”作བསྒུགས“等待”的宾语）
2）属格
属格根据所加词后面一个音节不同有五个变体。
后加字是ན་མ་ར་ལ时加གྱི：གུར་གྱི་ཆོན་ཐག帐篷的绳子，ལམ་གྱི་འགྲམ路边，ཚེ་བརྟན་གྱི་བུ慈丹的儿子
后加字是ག་ང时加གི：ཁོང་གི་ཕྱག他的手指，གཡག་གི་ཤ牦牛肉
后加字是ད་བ་ས时加ཀྱི：ཆོས་ཀྱི་དོན་དག宗教事务，རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འགོ་འཁྲིད 国家领导
后加字是འ时加ཡི或者把འ改为-འི，没有后加字的词后面加ཡི或者-འི。
正字上འི不构成一个单独的音节而是作为词缀与前面的词连写。例如：
རྒྱལ་པོའི་བཀའ 国王的命令，བྲམ་ཟེའི་བུ་མོ 婆罗门的女儿，མི་ཡི་བསྟན་བཅོས人论
3）具格
具格表示及物动词谓语句的主语（这个形态也被一些语法学家视为作格），还表示与动作有关的工具、材料、原因、方式等。具格根据后加字的不同有ཀྱིས、གིས、གྱིས、ཡིས、-ས变体，添加规则同属格。
-施动者
བླ་མས་དཀྱིལ་འཁོར་བཞིངས། 喇嘛造了一座坛城。
句中བླ་མ后面用了-ས表示施动者，宾语དཀྱིལ་འཁོར“坛城”后面没有任何标志。这样的结构就是所谓“作格结构”。
-工具、方式、原因等
བླ་མས་ངའི་ལག་པ་ཕྱག་གིས་བཟུང་། 喇嘛伸手拉住了我的手。（ཕྱག“手（敬语）”+ གིས）
ཉ་པ་དག་གིས་ཉ་རྒྱས་ཉ་བཅུས་ནས་མང་དུ་ཟིན། 渔民们用渔网捞鱼捕到了很多。（ཉ་རྒྱ渔网+-ས）
4）业格
业格的用法很多主要表示方向、动作涉及的间接对象、感情心理活动涉及的对象、动词的补语等等。业格助词形态多样，添加规则如下：
后加字是ས时加སུ：གཡས་སུ向右，ཤར་ཕྱོགས་སུ向东方
后加字是ག་བ或再后加字ད时加ཏུ：རྒྱབ་ཏུ向背后，ཕ་རོལ་ཏུ到彼岸，ལག་ཏུ往手里
后加字是ང་ད་ན་མ་ར་ལ时加དུ：ནང་དུ向里，སྟོད་དུ向上，མདུན་དུ向前，ལམ་དུ往路上，ཟུར་དུ向一旁，ཐུར་དུ向下坡
后加字是འ时加རུ或将-འ改为-ར，没有后加字时加རུ或-ར：ལྷ་ས་རུ/ལྷ་སར往拉萨， ས་མཐའ་རུ/ས་མཐར向边疆
以上这些形态还可以用ལ一个词代替，因而上述词也被称作“ལ类助词”。例如：རྒྱབ་ཏུ = རྒྱབ་ལ向背后，ཕྱོགས་ཀུན་ཏུ = ཕྱོགས་ཀུན་ལ向各方
还有一个ན也属此类。
ལྷ་རུ་འབུལ 给神上供
གྲོགས་སུ་ཡི་གེ་སྟོན 把信给朋友看
སྟག་ཏུ་སྐྲག 怕老虎
མ་འོངས་པ་ན 在将来
དགེ་རྒན་གྱིས་སློབ་མར་འཛུམ་བཞིན་གྱིས་སྣྲས་སོང་། 老师微笑着向同学们讲了。（སློབ་མ“同学”+ -ར）
རྒྱལ་པོ་དགའ་སྟོན་ཀྱི་གདན་སར་བྱོན། 国王来到了庆贺席上。（གདན་ས“位置”+-ར）
ཁ་ཟས་མ་ཞུ་དུག་ཏུ་འགྱུར།། དུག་ཀྱང་ཤེས་ན་སྨན་དུ་འགྱུར།། 食物不消化变成毒，毒物认识了变成药。（དུག“毒”+ ཏུ，སྨན“药”+དུ）
ལག་ན་བགྲང་ཕྲེང་འཛིན་ནོ། 手中持着数珠。（ལག“手”+ན）
5）为格
为格和业格使用的助词基本一致，只是为格不用ན。
རྒྱལ་པོ་ལ་གསེར་ཕུལ། 献金子给国王（རྒྱལ་པོ国王+ ལ）
མྱང་ཚ་དཀར་རྒྱན་གྱི་བུ་མཐུ་སློབ་ཏུ་སོང་འདུག 娘擦嘎坚的儿子学法术去了。（མཐུ་སློབ法术+ཏུ）
6）与格
形式与“ལ类助词”一致，用法略有区别。作存在动词的主语，表示时间等。
ངར་དེབ་ཡག་པོ་ཞིག་ཡོད། 我有一本好书。（ང我+-ར）
ཨ་ཁུ་ལ་བུ་མང་པོ་ཡོད། 伯伯有很多儿子。（ཨ་ཁུ伯伯+ལ）
ཉི་མ་ཤར་བ་ན་ཆོས་སྟོན། 日出时讲经。（ཉི་མ་ཤར་བ日出+ན）
7）从格
从格助词是ནས་ལས。表示从……，比……。例如：
མེ་ལས་དྲོད་སྐྱེས། 热从火中来。（མེ火+ལས）
ཁྲུང་ཁྲུང་ལས་རྨབྱ་གཟུགས་མཛེས། 孔雀比鹤漂亮。（ཁྲུང་ཁྲུང鹤+ལས）
སྲོག་ཆགས་གྲོག་མ་མིག་མེད་ཀྱང་།། མིག་ལྡན་གཞན་ལས་ལྷག་པར་མགྱོགས།། 蚂蚁虽然没有眼睛，却比有眼睛的走得快。（མིག་ལྡན་གཞན有眼睛的+ ལས）
8）呼格
呼格助词是ཀྱེ、ཀྱེ་ཀྱེ、ཀྭ་ཡེ。例如：
ཀྱེ་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ། 大王啊！